Hoewel de invoering van de Omgevingswet dit jaar natuurlijk dé blikvanger was op het gebied van ruimtelijke ordening, zagen we bij SAOZ nog een trend die onze aandacht trok. Iets minder zichtbaar, maar niet minder opvallend. De hulpvraag vanuit gemeenten verandert. En SAOZ verandert mee. De kernwoorden van deze verschuiving? Eerder, breder, anders betrokken worden: duiden en meedenken.

We worden eerder betrokken, breder ingezet en de vragen zijn deels anders dan een paar jaar geleden. Waar wij voorheen -simpel gesteld- de bouwstenen aanleverden in de vorm van een neutraal prijskaartje en het dossier sloten, wordt ons nu veel vaker gevraagd om de gevolgen van de maatregel te duiden, scenario’s te schetsen, te ondersteunen in de communicatie en onze opdrachtgevers te adviseren over de vervolgstappen.

Duiden

We zien dat gemeenten een groeiende behoefte hebben aan details en duiding. Dit heeft mede te maken met de invoering van de Omgevingswet, waardoor de wetgeving rond nadeelcompensatie met betrekking tot directe en indirecte schade verandert. Daarover schreven we eerder al in deze blogpost. In een vervolg daarop schetsen we de gevaren en aandachtspunten.

Meer inzicht geven

Het onderscheid tussen directe en indirecte schade is hierin cruciaal. Bij indirecte schade gaat het om een verandering in de omgeving die schade veroorzaakt. Bij directe schade gaat het om een inperking van bestaande mogelijkheden. Een gemeente wil bijvoorbeeld op een bedrijventerrein geen bedrijven meer die er niet thuishoren. SAOZ doet dan standaard een steekproef op clusterniveau om de schade te bepalen. We zien echter steeds vaker dat de afdeling interne controle dit niet voldoende vindt en om meer duiding vraagt. Wat betekent het nou concreet? Extrapoleer het eens voor ons? Er wordt, kortom, meer inzicht in de gevolgen van de maatregel gevraagd.

Individualiseren

Als de gemeente initiatiefnemer is, krijgen we zelfs vaak de vraag om individuele gevallen te beoordelen. In een standaard Risicoanalyse Nadeelcompensatie wordt het eventuele nadeel op clusterniveau uitgewerkt. Dat geeft een accuraat overzicht, maar onvoldoende ‘voordeur-specifieke’ informatie om te weten met wie je nou echt om tafel moet. Daarom hebben we bij SAOZ als ‘upgrade’ de Risicoanalyse Omgevingsdialoog ontwikkeld. Daarover publiceerden we dit artikel.

Meedenken

We staan niet alleen ‘met onze voeten in de klei’, maar zitten ook steeds vaker aan tafel om te adviseren over het te voeren beleid. Voorkomen is immers altijd beter dan genezen. Zestig jaar expertise in de financieel-juridische aspecten van ruimtelijke ordening maken SAOZ een waardevolle gesprekspartner als het gaat om beleidsadvisering. Welke keuzes maken we als gemeente bij de invulling van de fysieke leefomgeving? Welke mogelijke gevolgen hebben die keuzes? Hoe bereik je de optimale “mix” van resultaat en risico’s? Wij helpen scenario’s te schetsen, richting te geven en de koers uit te zetten. Ons logo is niet voor niets een kompas.

Ontzorgen

Als de hoeveel-vraag beantwoord is, krijgen we vooral bij ‘klassieke’ nadeelcompensatie (bijvoorbeeld inkomensschade door wegwerkzaamheden of bouwprojecten) steeds vaker de “hoe-vraag”: hoe pakken we dit aan? Niet alleen qua proces maar juist ook in de communicatie? We bieden dan niet alleen handelingsperspectief, maar staan steeds vaker naast de ambtenaar en de omgevingsmanager in de uitvoering. De hulpvraag verschuift hier van beleid naar begeleiding. “Wij krijgen straks 10, 15 claims. We weten eigenlijk niet eens hoe we daar organisatorisch en procedureel mee om moeten gaan”. De SAOZ kan dan op drie manieren helpen:

1. Communicatie

Wat moet er in de informatiefolder staan? En welke teksten plaats je op de website? En op het meldingsformulier? Wij kunnen helpen om de communicatie via de eigen kanalen van de gemeente in juiste banen te leiden en van juiste juridische kaders te voorzien.

2. Informatieavonden

Wij worden ook regelmatig gevraagd om met name bij grotere projecten aan te schuiven bij informatieavonden, om toelichting te geven en vragen te beantwoorden van ondernemers. Denk hierbij aan reconstructies van provinciale wegen waar transportbedrijven, bloemenkwekers en dat soort grotere bedrijven gevestigd zijn. Als expert hebben we niet alleen de juiste antwoorden, maar merken we ook dat we vaak de kou uit de lucht kunnen halen, wat de communicatie en het proces vooruit helpt.

3. Schademeldingsloket

Tijdens informatieavonden zijn er altijd ondernemers die niet kunnen of komen opdagen. Of die achteraf nog vragen hebben. Of de informatiefolder blijkt toch niet helemaal duidelijk.

Daarvoor kan SAOZ een schademeldingsloket inrichten. Ook betrokkenen met het voornemen om een claim in te dienen kunnen daar terecht. Dat levert veel voordelen op: wij zijn altijd bereikbaar via telefoon en/of e-mail, weten direct over welke zaak het gaat, hebben actuele kennis en zijn een ‘onafhankelijke’ derde partij. Zo faciliteert u als gemeente de omgeving maximaal en voorkomt u dat er onjuiste of onvolledige informatie verstrekt wordt.

Hoe kunnen we u verder helpen? Neem contact op met Johan Geleijns of Kees van der Lee.