Hoewel de inspanningen van veel gemeenten momenteel gericht zijn op het tegengaan van darkstores, worden er ook nog steeds nieuwe darkstores gevestigd. Kunnen eigenaren van omliggende woningen en bedrijven hiervoor succesvol schade bij de gemeente claimen? En is dat dan op basis van planschade of nadeelcompensatie?
Planschaderoute lijkt meestal weinig kansrijk
In veel gevallen kan een darkstore worden gevestigd zonder dat daarvoor een nieuw bestemmingsplan of een “afwijkingsvergunning” nodig is. Niet voor niets nemen veel gemeenten momenteel voorbereidingsbesluiten om nieuwvestiging van darkstores tegen te gaan. Omdat voor nieuwe darkstores in de regel geen planologische maatregel nodig is, kunnen omwonenden, ondanks de overlast en mogelijk een waardedrukkend effect op de woning die zij ervaren, niet snel met succes om tegemoetkoming in planschade verzoeken.
Nadeelcompensatie dan?
Voor een succesvol verzoek om nadeelcompensatie dient sprake te zijn van “overheidshandelen” dat in beginsel “rechtmatig” moet zijn. Daar wringt hem ten aanzien van de vestiging van darkstores al snel de schoen: het is niet de overheid die een darkstore vestigt maar een “private partij” en de overlast die omwonenden ervaren zal in de regel geen gevolg zijn van “rechtmatig handelen” maar juist van “onrechtmatig handelen”, zoals het veroorzaken van geluidsoverlast en het gebruik van de openbare weg voor doeleinden die daarmee niet in overeenstemming zijn, zoals het “stallen” van fietsen en bevoorrading vanaf de openbare weg.
Faciliteren van een darkstore biedt omwonenden een ingang
De enige manier waarop de komst van een darkstore voor omwonenden de mogelijkheid lijkt te geven om te verzoeken om schadevergoeding is als de betrokken gemeente door middel van een besluit de vestiging van een darkstore juist faciliteert c.q. mogelijk maakt (hetgeen momenteel doorgaans niet de gemeentelijke insteek is).
In het “ruimtelijke spoor” biedt een “afwijkingsvergunning” ten behoeve van een darkstore omwonenden de gelegenheid om een aanvraag om tegemoetkoming in planschade in te dienen. Daar waar de gemeente op grond van bijvoorbeeld de APV besluit tot het verlenen van een vergunning ten behoeve van het gebruik van de openbare weg voor het stallen van fietsen en/of het bevoorraden van een darkstore, biedt deze vergunning voor omwonenden een “kapstok” voor het indienen van een verzoek om nadeelcompensatie.
Inhoudelijk blijven er “hobbels” te nemen voor een succesvolle claim
Het enkele feit dat afwijkingsvergunningen of vergunningen op basis van de APV mogelijkheden bieden voor het indienen van een verzoek om planschade respectievelijk nadeelcompensatie, betekent niet dat daarmee alle hindernissen voor het krijgen van een vergoeding genomen zijn. Zowel in het planschadestelsel als het stelsel van nadeelcompensatie bestaan wezenlijke inhoudelijke belemmeringen voor een succesvol schadeverzoek, waarvan niet de minst belangrijke is dat bij de beoordeling van claims aspecten die de “openbare orde” betreffen niet betrokken kunnen worden. Wat deze aspecten van “openbare orde” betreft is “handhaving” het eerst aangewezen instrument om de nadelige gevolgen van de komst van een darkstore binnen de juridische perken te houden.
Meer weten?! Neem dan contact op met Peter van Bragt.
